Düşük Yumurtalık Rezervi Nedir?
Azalmış yumurtalık rezervi (Düşük Over Rezervi) yumurtalıkların normal üretim kabiliyetlerini yitirmeye başladıkları, doğurganlığı azaltan bir rahatsızlıktır. Bu hastalık bir rahatsızlık ya da yaralanmadan kaynaklanabilmektedir. Bununla beraber, normal yaşlanmanın bir sonucu olarak yaygın şekilde görülebilir. DOR kısırlık şikâyetiyle doktora başvuran hastaların %10 ile 30’unda görülebilmektedir. Tedavisi zorlu bir süreçtir.
Yumurta Rezerv Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?
Kadınlar yaşlandıkça doğal doğurganlık kapasiteleri de azalmaya başlamaktadır. Bu durum evrensel olarak yaşanmakta ve 30 yaş gibi erken bir yaşta görülebilmektedir. 40’lı yaşlarda daha yaygın hâle gelmektedir. Genellikle 40’lı yaşların ortalarına geldiklerinde çok az kadında normal doğurganlık görülmektedir. Üreme destek tedavileri doğurganlığın azalmasından sorumlu yumurtalardaki değişiklikleri düzeltmediğinden IVF sürecinden geçen hastaların başarı oranları genel nüfusta görülen doğal doğurganlık azalmasına paralellik göstermektedir. Hastalıklar ya da genetik bozukluklar bu azalmayı hızlandırabilmektedir.
Genel nüfusun yüzde biri 40 yaşından önce over yetmezliği (menopoz) yaşayabilmektedir. Bu hastalık prematüre over yetmezliği ya da prematüre menopoz olarak adlandırılmaktadır. DOR hastalarının zihinsel engellilik ve otizmin en yaygın sebebi olarak görülen erken over yetmezliğine neden olan kalıtımsal Frajil X Sendromu için kan testi yaptırmaları gerekmektedir.
Azalmış Yumurtalık Rezervinin Belirtileri Nelerdir?
Maalesef DOR pek çok kadında herhangi bir işaret ya da semptom vermez. Hastalık zamanla ilerledikçe kadınların regl döngülerinde kısalma meydana gelebilir (ör. 28 günlük döngü 24 güne düşebilir). Menopoz yaklaşırken sıcak basması, uyuma güçlüğü, regl döngüsünü kaçırma ve vajinada kuruluk gibi birtakım düşük östrojen işaretleri görülebilir.
AMH ve FSH Testi Nedir?
Yumurtalık rezervini öğrenmenin en güvenilir yolu ultrason muayenesidir. Ultrason muayenesinin yanında AMH ve FSH testleriyle de yumurta sayısı tespit edilebilir.
AMH Testi Nedir?
Anti-Müllerian Hormon (AMH) testi, hastadan kan örneği alınarak hızlıca uygulanabilen ve yumurtalık rezervi konusunda bilgi elde edilebilecek bir testtir.
AMH seviyesi, sürekli olarak farklılık göstermez. Kadın hastalarda yaş ilerledikçe AMH seviyesi düşer. AMH seviyesinin çok düşük olması menopoz dönemine yaklaşıldığı gösterirken seviyenin normalin üzerinde olması polikistik over sendromu belirtisi olabileceğinden şüphelenilir.
AMH Değerleri:
Yüksek (AMH > 4 ng/ml)
Normal (AMH 1,5-4 ng/ml)
Düşük (AMH < 1,5 ng/ml)
Çok düşük (AMH < 0,5 ng/ml)
Özellikle 35 yaşından küçük hastalarda AMH düşüklüğü erken menopoz belirtisi olabilir. Eğer hasta evliyse ve çocuk sahibi olmayı istiyorsa vakit kaybetmeden gerekli tedaviler düzenlenerek gebe kalması sağlanır. Bekar kadınlar için ileride çocuk sahibi olabilmeleri için yumurta dondurma işlemini öneriyoruz.
FSH Testi Nedir?
FSH (Follikül Stimulan Hormone) testi, adetin 2. veya 3. gününde kanda yapılan bir hormon testidir. FSH, hipofiz bezinden salınan bir hormondur ve kadınlarda yumurtaların gelişmesine katkı sağlar. FSH testinde her ay farklı değerler çıkabilir, bu değerlerden en yükseği baz alınır. Yüksek FSH, düşük yumurta rezervine işaret ederken normal değerlerde bir sonuç almak mutlaka yumurta miktarının iyi olduğu anlamına gelmez. Test sonucunun yüksek çıkması düşük yumurta rezervi olarak değerlendirilmek ile birlikte normal sınırlar içinde belirlenmesi yumurta miktarının iyi olacağı anlamına gelemiyeceği için FSH ile birlikte AMH testini de değerlendirmek yararlı olacaktır.
Yumurta Rezervi Düşük Olan Bir Kadın Hamile Kalabilir mi?
Yumurta rezervi düşük hastalar, günümüzde farklı teknikler ile anne olabilmektedir. Bu yöntemlerin belirlenebilmesi için hastalarımıza özel tedavi yöntemlerinin uygulanması gerekmektedir.
Yumurta Rezerv Düşüklüğü Tedavisi Nasıl Yapılır?
Günümüzde yumurtalık yaşlanmasını yavaşlatan ya da önleyen bir tedavi yoktur. DOR teşhis edildiğinde tedaviler hamilelik sürecini hızlandırmak üzere ya da gelecekte kullanmak için yumurta ya da spermlerin kriyoprezerve edilmesi (dondurulması) üzerine tasarlanmıştır. IVF sürecinden geçen DOR hastalara genellikle alınan yumurta sayısının arttırılması adına yüksek yumurtalık uyarıcı dozajlar uygulanmaktadır.
DOR sendromu olan kadınlara yönelik prognoz teşhis sonrası korunmaktadır. Erken aşamalarda olsa da DOR hamilelik şansınızı azaltmakta ve düşük sayısında artışa neden olmaktadır. Hastanın yaşı ilerledikçe klinik manzara daha da karmaşık hâle gelmektedir.