Azospermi meni sıvısında sperm eksikliğidir. Azospermi, erkeklerin yaklaşık % 1’inde, kısırlık sorununa rastlanan erkeklerde ise, % 10 ile % 15 civarında görüldüğü bilinmektedir.
Azospermi Nedir?
Azospermi Türleri Nelerdir? Azosperminin Sebepleri Nelerdir?
Azospermi üç büyük gruba ayrılabilir:
1) Pre-testiküler Nedenler:
Vücutta testisleri uyaracak hormonların yeterli seviyede üretilmemesi nedeni ile sperm üretimi olmamasıdır.
Bu durumun sebepleri Kallmann Sendromu, kemoterapi sırasında kullanılan radyasyon tedavisi ve belirli ilaçlardan kaynaklana hipotalamus ya da hipofiz bezi bozuklukları olabilir.
2) Testiküler Nedenler:
Testislerin yapısından ya da işlev bozukluklarından kaynaklanan azospermi türüdür. Bu tür azospermiye aşağıdaki sebepler neden olur.
- Testislerin olmaması (Anorşi)
- Testis torbasına testislerin inmemesi (Kriptorşidizm)
- Testislerin canlı sperm hücresi üretememesi (Sertoli cell-only sendromu)
- Testislerin tam yetişkin sperm hücresi üretememesi (Spermatogenik arest)
- Testislerden gelen damarların şişmesi ya da genişlemesi (Varikosel)
- Erkeğin fazladan bir X kromozomu taşıması ve XY yerine XXY kromozom dizilimine bulunması (Klinefelter Sendromu)
- Ergenliğin ileri yaş dönemlerinde kabakulak hastalığı nedeniyle testis şişmesi
- Tümörler
- Belirli ilaçlara reaksiyonlar
- Kemoterapi tedavileri
- Diyabet, böbrek yetmezliği gibi hastalıklar
- Ameliyat
3) Post-testiküler Nedenler:
Üreme kanalındaki engeller veya boşalma problemleri nedeni ile spermlerin meni torbasına ulaşamaması durumudur. Bu durumun sebepleri altta sıralanmıştır.
- Sperm kanalı ya da üreme sistemindeki başka bir yerde bir engel ya da bağlantı kopukluğu (Epididim)
- Sperm kanalının doğuştan iki taraflı yokluğu (CBAVD)
- Enfeksiyon
- Kist büyümesi
- Operasyon ile sperm kanalının tamamının ya da bir kısmının alınması (Vazektomi)
Yukarıda belirtilen nedenlerin dışından kalıtsal sorunlar nedeni ile de azospermi de oluşabilir. Kalıtsal kusurlar spermin sayısı, biçimi ve boyutunu etkilemektedir. Bu duruma da Y kromozomu olan erkeklik kromozomundaki eksiklikler neden olabilmektedir.
Azospermi Nasıl Teşhis Edilir?
Azospermi santrifüjlenmiş meni sıvısı içinde mikroskop kullanılarak sperm hücresi bulunmaması ile teşhis edilmektedir. Ancak bunun dışında hastanın tıbbi geçmişi ve fiziki muayenesi ile de nedenleri tespit edilmektedir.
Tıbbi Geçmiş
- Geçmişte doğurganlık başarısızlıkları
- Çocukluk hastalıkları
- Pelvik bölgede yaralanmalar veya operasyonlar
- Üriner kanal ya da üreme kanalı enfeksiyonları
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
- Radyasyon ya da kemoterapi
- Bazı ilaç kullanımı
- Alkol, uyuşturucu maddelerin kullanımı
- Yakın zamanda ateşli hastalık geçirme
- Ailede doğum kusuru, zihinsel gerilik gibi kalıtsal durumlar
Fiziksel Muayene
- Üreme organlarının genel gelişimi, boyutu ve biçimi
- Penis ve testis torbası durumları
- Sperm kanalı durumu
- Epididimde hassasiyet ya da şişme
- Varikosel varlığı
- Ejakülasyon kanalının tıkanıklığı
Yapılacak Testler
- Testosteron ve FSH gibi hormonların ölçümü
- Genetik Testleri
- Üreme organlarının radyolojik görüntüleme yöntemleri
- Hipotalamus ya da hipofiz bezindeki bozuklukların tespiti için beyin taramaları
Azospermi Nasıl Tedavi Edilir?
Tıkanıklığa bağlı azospermi mevcutsa, kanallardaki tıkanıklık cerrahi operasyonla açılarak spermin dışarı çıkması sağlanır ve ardından doğal yolla gebelik beklenir. Spermin üretimi bozukluğuna bağlı azospermi durumunda, tüp bebek tedavisi önerilir. Tüp bebek tedavisi için gerekli olan sperm testislerden mikro-TESE adı verilen cerrahi işlem ile toplanır. Mikro-TESE işlemi sırasında, operasyon mikroskobu aracılığı ile sperm üretebilecek olan kanalcıklar testis içerisinde saptanır ve bu bölgelerden örnekler alınır. Mikro-TESE sayesinde testisten çok küçük parçalar alınarak testisin fazla zarar görmemesi sağlanır ve sperm bulma olasılığı yükselir.